Τα μουσεία στον βωμό του κέρδους – Εμπάθεια και απαξίωση από την κυβέρνηση για τον Πολιτισμό

* της Μαρίας Βλαζάκη – Επίτιμης γενικής διευθύντριας Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Πρόσφατα διέρρευσε το σχέδιο νόμου του υπουργείου Πολιτισμού –με πολλές ελλείψεις και ασάφειες– για μετατροπή των πέντε μεγάλων και βραβευμένων δημόσιων μουσείων σε ΝΠΔΔ, δηλαδή την απόσπασή τους από την Αρχαιολογική Υπηρεσία: Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού.

Με τη νεοφιλελεύθερη αυτή πολιτική τα κρατικά μουσεία, που σύμφωνα με τον αρχαιολογικό νόμο είναι υπηρεσίες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, παραδίδονται σε ιδιωτικές εταιρείες, χορηγούς και στα οικονομικά συμφέροντα επιχειρηματικών ομίλων που δήθεν θα τα στηρίξουν. Παρά το γεγονός ότι τα αγαθά του Πολιτισμού, όπως και της Υγείας και της Παιδείας, είναι δημόσια, η πολιτιστική κληρονομιά της χώρας υποτάσσεται τελικώς στα ιδιωτικά συμφέροντα, όπως επιτάσσει η νεοφιλελεύθερη πολιτική που στηρίζεται στον περιορισμό του κρατικού τομέα με τον πιο ακραίο έλεγχο του Δημοσίου.

Όμως, η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ δεν ορρωδεί προ ουδενός. Πρόσφατα, για να ξεπεράσει την γενική κατακραυγή σε σχέση με την απαξίωση των Ελλήνων αρχιτεκτόνων, συγκρότησε διεθνή επιτροπή αξιολόγησης της μελέτης για την αναβάθμιση και επέκταση του ΕΑΜ, στην οποία συμπεριέλαβε και αρχαιολόγους αλλά μόνο ξένους. Το αποτέλεσμα είναι ακριβώς το αντίθετο: τώρα εκτός από τους Έλληνες αρχιτέκτονες υποβιβάζει και τους Έλληνες αρχαιολόγους! Δηλαδή, υποβαθμίζει τους επιστημονικούς κλάδους που έχουν πρωτοστατήσει όλα αυτά τα χρόνια για την δημιουργία νέων μουσείων σε όλη την επικράτεια, για τα οποία είμαστε όλοι υπερήφανοι.

Γιατί όμως να αποκαθίσταται μεν η παραπάνω εσφαλμένη ρύθμιση, αλλά να μην αποκαθίσταται και η αντίστοιχη που αφορά στους Γενικούς Διευθυντές του ΥΠΠΟΑ, οι οποίοι σήμερα υπογράφουν αλλά ούτε συμμετέχουν στα Κεντρικά Συμβούλια του ΥΠΠΟΑ ούτε ψηφίζουν; Επειδή επιλέχτηκαν μέσω ΑΣΕΠ στις κρίσεις που προηγήθηκαν, επειδή έχουν ανεξάρτητη κρίση και επειδή δεν τοποθετήθηκαν από την κυβέρνηση όπως τα υπόλοιπα μέλη; Αυτά τα ανώτατα όργανα της Διοίκησης δεν συμμετέχουν ex officio στα Ανώτατα Συμβούλια, όπως συνέβαινε πάντα μέχρι το 2019, με αποτέλεσμα να υποβιβάζεται κατ’ αυτόν τον τρόπο ο ίδιος ο χαρακτήρας και ο ρόλος των Συμβουλίων.

Οι Γενικοί Διευθυντές, αρχαιολόγος και αρχιτέκτονας, έμπειροι και εκλεγμένοι επιστήμονες πρότειναν και υποστήριζαν με αξιοπιστία και εγκυρότητα νόμιμες και ολοκληρωμένες λύσεις στα θέματα που εξετάζονται. Τα δύο τελευταία χρόνια η λειτουργία των Κεντρικών Συμβουλίων χωρίς τους Γενικούς Διευθυντές έχει αναδείξει την αδήριτη ανάγκη συμμετοχής τους, κατά γενική ομολογία μελών των Συμβουλίων, πολιτών και φορέων που προσφεύγουν σε αυτά. Όχι μόνο είναι υποχρεωτική η θεραπεία της απαράδεκτης απομάκρυνσης των Γενικών Διευθυντών από τα Συμβούλια αλλά σε ένα κράτος δικαίου θα προχωρούσε η πολιτική ηγεσία σε μια ακόμη κίνηση: στη δημιουργία μιας ξεχωριστής και απαραίτητης, όπως έχει διαπιστωθεί στην πράξη, Γενικής Διεύθυνσης Μουσείων, η οποία θα ενδυναμώσει, θα βελτιώσει και θα ισχυροποιήσει τον ρόλο των κρατικών μουσείων.

Αντιθέτως, η εμμονική, εμπαθής, απαξιωτική έως και εκδικητική στάση της παρούσας κυβέρνησης απέναντι στις αρχαιότητες, την Αρχαιολογική Υπηρεσία και τον Πολιτισμό γενικότερα δεν αφήνει περιθώρια για να ελπίσει κανείς ότι θα αντιληφθούν τα λάθη τους και θα τα διορθώσουν. Προχωρούν με το πρόγραμμα και τις εκατέρωθεν δεσμεύσεις που εξαρχής τέθηκαν. Μοναδική ελπίδα είναι μια ταχύτατη αλλαγή της εξουσίας με μια νέα κυβέρνηση που θα ανακόψει την καταστροφική μανία απέναντι στην πολιτιστική κληρονομιά και θα διορθώσει τα σφάλματα και τα ατοπήματα.

Πηγή: commonality

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ:

• Δείτε το σχέδιο του Νομοσχέδιου ΕΔΩ και την Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισής 9.3.22 ΕΔΩ 

• ΑΡΜΕ: ανακοίνωση για το νομοσχέδιο για τη μετατροπή των Μουσείων σε ΝΠΔΔ 1.4.22

• Γεν. Συν. 29.3.22 Τοποθετήσεις εκπροσώπων ΑΡΜΕ

• Όλα τα βίντεο με τις τοποθετήσεις μας σε όλες τις Γενικές Συνελεύσεις της ΠΕΥΦΑ 2013-2022

• Όλες οι Ανακοινώσεις και οι δημόσιες τοποθετήσεις μας συγκεντρωμένες εδώ
• Υπόμνημα με γραπτές προτάσεις σχεδίου δράσης 7.1.21
• Ανακοίνωση ΑΡΜΕ: όχι στην μετατροπή των Δημόσιων Μουσείων σε ΝΠΔΔ 1.2.21
• Μουσεία-ΝΠΔΔ / δράσεις 2021: Εργαζόμενοι, σωματεία & σύλλογοι ΥΠΠΟΑ κατά της μετατροπής των Μουσείων σε ΝΠΔΔ 16.7.21
• Ανοικτή επιστολή ΑΡΜΕ ΑΡΧΑΙΟΦΥΛΑΚΩΝ στην ΠΕΥΦΑ 13.1.21
• Ανακοίνωση ΑΡΜΕ ΑΡΧΑΙΟΦΥΛΑΚΩΝ ΕΞΑΙΡΕΣΙΜΑ-ΠΕΡΑΝ ΟΜΟΣ ΟΔΑΠ (ΠΡΩΗΝ ΤΑΠΑ) 6.12.2020
• Σχετικές Ανακοινώσεις για το ΤΑΥΠΥΠΠΟ