Τα βήματα της επόμενης μέρας
«Το δημοψήφισμα είναι πάνω στο τραπέζι, οι εκλογές με τίποτα». Αυτό είπε στην «Κ.Ε.» στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού λίγες ώρες πριν ανακοινωθεί η σύγκληση του συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών και η θέση ισχύει στο ακέραιο και μετά την άδοξη κατάληξη της σύναξης της Παρασκευής.
Το δημοψήφισμα θα προκύψει ως φυσική κατάληξη μιας φάσης που θα περιλαμβάνει πρωτοβουλίες του πρωθυπουργού και το σκεπτικό που θα προβληθεί θα είναι ότι «πρέπει οι πολίτες να πάρουν την ευθύνη που τους αναλογεί». Ο υπουργός Υποδομών Δ. Ρέππας, ο οποίος συμμετείχε στην κλειστή σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό την Πέμπτη το βράδυ, απορρίπτει μεν την περίπτωση των εκλογών, αλλά στην ερώτηση για το ενδεχόμενο δημοψηφίσματος σημειώνει ότι «για τα θέματα αυτά το λόγο έχει ο πρωθυπουργός» (σελ. 9).
Βεβαίως δεν ενθουσιάζονται όλοι στην κυβέρνηση με την εκδοχή του δημοψηφίσματος. Κορυφαίοι υπουργοί έκαναν λόγο για «πράξη που είναι στα όρια της συνταγματικής εκτροπής και μπορεί να μετατρέψει την πολιτική κρίση σε θεσμική». Οι οπαδοί όμως του δημοψηφίσματος που βρίσκονται κοντά στον πρωθυπουργό αναφέρουν ότι με την επιλογή αυτή θα υποχρεωθούν οι πολιτικές δυνάμεις να τοποθετηθούν επί της ουσίας και με σοβαρότητα για το πώς βλέπουν το μέλλον της χώρας και ταυτοχρόνως θα δοθούν οι δέουσες απαντήσεις στους επικριτές της κυβέρνησης εντός και εκτός ΠΑΣΟΚ ότι εφαρμόζει μια πολιτική που δεν είναι νομιμοποιημένη στη συνείδηση του ελληνικού λαού.
1Προφανώς όλα αυτά είναι στο επίπεδο του αρχικού σχεδιασμού. Ποιο θα είναι το δίλημμα που θα τεθεί στο λαό σε περίπτωση δημοψηφίσματος ουδείς το γνωρίζει. Κινούμενοι στη σφαίρα των εικασιών κυβερνητικοί αξιωματούχοι έλεγαν στην «Κ.Ε.» ότι «με κάποιο τρόπο το “ναι” θα σημαίνει συνεχίζουμε την πορεία μας εντός της ευρωζώνης και το “όχι” θα σηματοδοτεί την έξοδο από το ευρώ». Πριν φτάσουμε στο σημείο αυτό θα έχουν προηγηθεί ορισμένες κρίσιμες μάχες, από την έκβαση των οποίων θα φανεί αν οι εξελίξεις θα είναι ομαλές, όπως τουλάχιστον φαντάζεται την ομαλότητα το μέγαρο Μαξίμου.
2Η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να παίξει δυνατά το χαρτί της υπευθυνότητας με αποδέκτες το εθνικό ακροατήριο και τους ξένους δανειστές, καταγγέλλοντας τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης για αδιαλλαξία και εγκαλώντας τον ότι βάζει το κομματικό συμφέρον πάνω από τη σωτηρία της χώρας. Ετσι πιστεύει ότι θα κερδίσει τις εντυπώσεις στο εσωτερικό και ταυτοχρόνως θα εξουδετερώσει τις πιέσεις ορισμένων εταίρων μας, οι οποίοι συνδέουν με ωμή ρητορική τη συνέχιση της οικονομικής βοήθειας με την εξασφάλιση της συναίνεσης της Ν.Δ. στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα. Σε ελεύθερη απόδοση ο πρωθυπουργός θα τους επισημάνει ότι «εγώ έκανα ό,τι έπρεπε, έδωσα ό,τι μπορούσα να δώσω, όμως η άλλη πλευρά δεν ανταποκρίθηκε».
3Η έγκριση από την τρόικα του μεσοπρόθεσμου προγράμματος είναι προϋπόθεση απαραίτητη για την εκταμίευση της πέμπτης δόσης. Το οικονομικό επιτελείο πιθανολογεί ότι με τις προσθήκες και τις αλλαγές που έχει κάνει και με τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει ο πρωθυπουργός στο τέλος δεν θα υπάρξει πρόβλημα. Η δραματοποίηση των τόνων από την πλευρά της κυβέρνησης για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας ελπίζουν στην κυβέρνηση ότι θα κάμψει τις αντιδράσεις που υπάρχουν στην κοινοβουλευτική ομάδα και έτσι δεν θα εμφανιστούν στην ψηφοφορία στη Βουλή βουλευτές με διάθεση διαφοροποίησης. Μέχρι τότε θα έχουν πραγματοποιηθεί διαδικασίες που θα έχουν ως στόχο την εκτόνωση της δυσφορίας και την καλλιέργεια κλίματος αισιοδοξίας: Πολιτικό Συμβούλιο τη Δευτέρα, συζήτηση στη Βουλή την Τρίτη στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού τομέα εργασίας και ίσως αργότερα συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας.
4Στην κυβέρνηση εκφράζουν σιγουριά ότι αν εγκριθεί το μεσοπρόθεσμο από την τρόικα και αν πειστούν οι δανειστές μας ότι «τούτη τη φορά δεν θα υπάρξουν καθυστερήσεις και αναδιπλώσεις στην εφαρμογή του προγράμματος, τότε μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι ότι θα πάρουμε το νέο δάνειο ύψους 50 δισ. ευρώ» υπογράμμισε στην «Κ.Ε.» στέλεχος του οικονομικού επιτελείου. Το θέμα αυτό θα συζητηθεί στη σύνοδο κορυφής του Ιουνίου και μέχρι τότε η κυβέρνηση πρέπει να έχει περάσει όλες τις εξετάσεις προκειμένου να διασκεδαστούν οι κακές εντυπώσεις που έχουν δημιουργηθεί για την αποτελεσματικότητα του πρωθυπουργού σε ό,τι αφορά τον έλεγχο του συστήματος εξουσίας.
5Στο τέλος του Ιουνίου και εφόσον έχουν κλείσει τα μέτωπα με την τρόικα, ο πρωθυπουργός φέρεται αποφασιμένος να προχωρήσει σε ριζικό ανασχηματισμό. Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν συνομιλητές του. Η δήλωσή του «θα προχωρήσω μ’ αυτούς που θέλουν και μπορούν» είναι, σύμφωνα με κομματικούς παράγοντες, το κλειδί για να αποκωδικοποιηθούν οι προθέσεις του. Ο κ. Παπανδρέου δείχνει έτοιμος να θυσιάσει κάποιους απ’ τους υπουργούς που χαρακτηρίζονται «δικοί του άνθρωποι», ενώ είναι έτοιμος να χρησιμοποιήσει πρόσωπα εκτός πολιτικής αλλά και εκτός ΠΑΣΟΚ, σε μια προσπάθεια να αποδείξει ότι αξιοποιεί τους καλύτερους που υπάρχουν στη χώρα. Το πιο διαδεδομένο σενάριο λέει ότι το οικονομικό επιτελείο, εν όλω ή στην κορυφή του, θ’ αλλάξει.
Η στρατηγική του πρωθυπουργού που μπορεί να πάρει τον τίτλο «επιχείρηση φυγής προς τα μπρος» θα δοκιμαστεί κυρίως σε τρία επίπεδα: από το πώς θα διοικήσει την κυβέρνησή του, η οποία το τελευταίο διάστημα έδινε εικόνα παιδικής χαράς, από το πώς θα την υποδεχθεί η ελληνική κοινωνία (οι προβλέψεις πάντως δεν είναι ευοίωνες) και τέλος από το ποια θα είναι η στάση των βουλευτών και των κομματικών στελεχών. Στα πεδία αυτά παρατηρείται μεγάλη κινητικότητα. Πολλοί βουλευτές ψάχνονται, αναζητώντας τρόπους οργανωμένης παρέμβασης, ενώ πυκνώνουν οι φωνές στο εσωτερικό του κόμματος που απαιτούν έκτακτο συνέδριο.
Ελευθεροτυπία