Η απόφαση ελήφθη με ψήφους 13 υπέρ, 2 κατά και ένα λευκό.Οι δύο που αντιστάθηκαν στην εκπλήρωση της προφητείας του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη τον περασμένο Σεπτέμβριο ήταν η Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ Πολυξένη Βελένη και ο Βλάσης Κουμούσης καθηγητής Δομοστατικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών. Η κ. Βελένη δέχθηκε πλήθος προσωπικών επιθέσεων και μάλιστα κάποια στιγμή ο πρόεδρος του ΚΑΣ και γενικός γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού χτύπησε το χέρι του στο τραπέζι εκνευρισμένος από τις τοποθετήσεις της.
Ας σημειωθεί ότι περίπου για 5 ώρες τοποθετούνταν τα στελέχη της Αττικό Μετρό, τα οποία αποδύθηκαν σε προσπάθεια να αποδείξουν ότι η προηγούμενη λύση δεν μπορεί να εφαρμοστεί διότι…. κινδυνεύουν οι αρχαιότητες που βρίσκονται κάτω από τα ανεπανάληπτα βυζαντινά ευρήματα που έχουν αποκαλυφθεί!
Τα υπόλοιπα τα ανέλαβαν ως συνήθως μίντια που πρόθυμα αναπαρήγαγαν και πολλαπλασίασαν την σαθρή επιχειρηματολογία. Από κοντά το γνωστό δεξιό πολιτικό προσωπικό της πόλης ο περιφερειάρχης Απόστολος Τζιτζικώστας, ο δήμαρχος Κωνσταντίνος Ζέρβας συνεπικουρούμενοι από επιμελητήρια και επιχειρηματίες.
Παλαιοκομματικές μεθοδεύσεις έγραψαν μια μέρα ντροπής, καθώς στο Συμβούλιο κλήθηκαν να πουν την άποψή τους μόνο αργά τα ξημερώματα οι ανασκαφείς των ευρημάτων δηλαδή οι πρώτοι που θα έπρεπε να εξηγήσουν τι βρέθηκε, πόσο σπουδαίο είναι κι αν αξίζει να μείνει στη θέση του.
Όρθιοι παρά τις άπειρες πιέσεις που δέχθηκαν -και με ελάχιστη συμπαράσταση μέσα στο ΚΑΣ, αλλά γράφοντας ένα λαμπρό κομμάτι αντίστασης για τους Έλληνες αρχαιολόγους– στάθηκαν η αρχαιολόγος ανασκαφέας Κρινιώ Κωσταντινίδου και ο προϊστάμενος της Εφορίας Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης Γιώργος Σκιαδαρέσης οι οποίοι προς τιμήν τους ζήτησαν την διατήρηση κατά χώρα των αρχαιοτήτων. Φυσικά δεν εισακούστηκαν.
Σκαιότατα αντιμετωπίστηκαν τα μέλη της Κίνησης Πολιτών για την διατήρηση της πολιτιστικής Κληρονομιάς που ζήτησαν να μείνουν οι αρχαιότητες στη θέση τους. Μάχη έδωσε ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων και σωματεία του ΥΠΠΟ, εκπρόσωποι της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας και της Ελληνικής Εταιρείας για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Όλοι με ένα στόμα έλεγαν μετά την συνεδρίαση ότι αυτά που συνέβησαν στο ΚΑΣ ενίσχυσαν μόνο το οπλοστάσιο για τις προσφυγές που θα ακολουθήσουν στο ΣτΕ.
Η συνεδρίαση για την τύχη του μοναδικού μνημειακού βυζαντινού συνόλου, που αποκαλύπτει ένα μέρος της κοσμικής Θεσσαλονίκης, της δεύτερης σημαντικότερης πόλης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ξεκίνησε με το ιστορικό της πορείας των αρχαιοτήτων καθώς οι αποφάσεις του ΚΑΣ ποικίλλουν. Η προμελέτη της πρότασης αυτής κατατέθηκε και πήρε ομόφωνα το πράσινο φως το 2017. Χθες, ωστόσο, επιχειρήθηκε αποδόμηση του έργου που έχει εξελιχθεί μέχρι σήμερα, αφού ο γ.γ. Πολιτισμού, Γιώργος Διδασκάλου, είπε ότι η μελέτη του 2017 “δεν έχει υπογραφεί από τη διεύθυνση μελετών της Αττικό Μετρό”.
Έρχεται προσφυγή στο ΣτΕ
Δηλώσεις για το ζήτημα έκαναν το πρωί στον ραδιοσταθμό «Στο Κόκκινο Θεσσαλονίκης 91.4» η Όλγα Σακαλή, μέλος του Δ.Σ. του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων και ο Φωκίων Δεληγιάννης, δικηγόρος, πρόεδρος Κίνησης Πολιτών για υπεράσπιση Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Η κ. Σακαλή σημείωσε ότι «σε μια διαδικασία που δεν έχει προηγούμενο σε διάρκεια και μας εξέπληξε δυσάρεστα, η αρμόδια υπηρεσία, δηλαδή η Εφορία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης κλήθηκε να μιλήσει 12 ώρες μετά την έναρξη και είπε όχι στην απόσπαση των αρχαιοτήτων. Είμαστε περήφανοι για τους συναδέλφους μας. Είμαστε περήφανοι για την κ. Βελένη και τον κ. Κουμούση.
»Ο πρόεδρος του ΚΑΣ γενικός γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού επέδειξε αυταρχισμό ενώ υπήρχε κλίμα μπούλινγκ με συνεχείς διακοπές και προσβλητικούς χαρακτηρισμούς σε όσους είχαν αντίθετη άποψη. Η διαδικασία ήταν οικτρή. Από εδώ και πέρα θα ακολουθήσουμε κάθε πρόσφορο μέσο για να αποτρέψουμε την απόσπαση των αρχαιοτήτων, και φυσικά θα υπάρξει προσφυγή στο ΣτΕ. Συνεχίζουμε όρθιοι τον αγώνα».
Στο ίδιο κλίμα και οι δηλώσεις του κ. Δεληγιάννη: «Η συνεδρίαση ήταν απαράδεκτη. Ήταν σαν να μιλούσαμε σε τοίχο, σε ώτα μη ακουόντων, ενώ δεν έλειπαν οι προσβλητικοί χαρακτηρισμοί και οι συνεχείς διακοπές όταν αναπτύσσαμε τις θέσεις μας, υπήρχε μια διαρκής προσπάθειας απαξίωσης. Τύχαμε «γενναιόδωρης» και «απλόχερης» φιλοξενίας στον … διάδρομο τόσες ώρες με τον πρώην δήμαρχο Γιάννη Μπουτάρη καθισμένο στο πάτωμα, σε αντίθεση με τον περιφερειάρχη, τον δήμαρχο και τους άλλους που βρισκόταν σε κάποιο γραφείο.
»Αντικρούσαμε όλους του ισχυρισμούς ότι δεν υπάρχει τεχνική λύση. Όσα λέγανε ήταν παραποίηση πραγματικών γεγονότων και στοιχειών. Υπάρχει τεχνική λύση η οποία είναι απολύτως εφικτή όπως εξάλλου το αποδεικνύει και τεκμηριώνει η έκθεση του καθηγητή του πολυτεχνείου Θεσσαλονίκης Χρήστου Αναγνωστόπουλου που είναι και ο καθ’ ύλην αρμόδιος για τέτοια έργα και την οποία καταθέσαμε στο ΚΑΣ. Υπάρχει ένα ολόκληρο σύστημα που θέλει να περάσει από πάνω μας, θέλει να ισοπεδώσει. Αλλά αυτό μας πεισμώνει περισσότερο. Θα αντισταθούμε μέχρι εκεί που δεν παίρνει. Πρώτο βήμα άμεσα η προσφυγή στο ΣτΕ».
Τι απαντάει ο προέδρος της «Αττικό Μετρό»
Όταν ο πρόεδρος της «Αττικό Μετρό», Νίκος Ταχιάος, ρωτήθηκε για το ενδεχόμενο προσφυγών απάντησε από την πλευρά του το εξής: «Προφανώς κάποιοι θα προσπαθήσουν να υπάρχει εμπλοκή, αλλά και εμείς δεν πήγαμε ξυπόλητοι στα αγκάθια. Δουλέψαμε πάρα πολύ τις προτάσεις μας, ώστε να ακολουθήσουμε πεπατημένη, που προέκυψε από προηγούμενη απόφαση του ΣτΕ, η οποία έκρινε ότι η απόφαση που είχε βγει το 2014 για προσωρινή απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων είναι νόμιμη».
Μιλώντας στο «Πρακτορείο 104,9 FM» ο ίδιος υποστήριξε πως «το ζήτημα δεν είναι απλώς η κατασκευή ενός σταθμού, αλλά η δημιουργία ενός δικτύου μετρό, που πρέπει το συντομότερο να παραδοθεί στην πόλη. Και δυστυχώς το συντομότερο, όχι λόγω Βενιζέλου, αλλά γιατί έτσι παραλάβαμε το έργο, δεν μπορεί να είναι άλλο από τον Απρίλιο του 2023. Η λύση που έδωσε το ΚΑΣ με πολλή σοβαρότητα και προσοχή είναι αυτή που μας λύνει τα χέρια για να προχωρήσουμε».
Σύμφωνα με τον κ. Ταχιάο, «η λύση της in situ (κατά χώρα) παραμονής των αρχαίων ήταν μια ιδέα που απλά έπεσε στο τραπέζι και ποτέ δεν αποδείχτηκε η εφικτότητά της. Αντιθέτως εμείς αποδείξαμε τις τεράστιες ανασφάλειες που έχει η λύση αυτή και τις τρομερές επισφάλειες για τις ίδιες τις αρχαιότητες και φυσικά τα μεγάλα προβλήματα που δημιουργεί στο ίδιο το δίκτυο και σε αυτό που λέγεται σταθμός Βενιζέλου».
Τασσόμενος υπέρ της απόσπασης είπε πως η λύση αυτή «δίνει ένα αποτέλεσμα που ενώ παραμένει μέσα στο συμβατικό αντικείμενο του 2006, το φυσικό αντικείμενο της κατασκευής του σταθμού, το αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα προσομοιάζει με αυτό που ήθελε η απόφαση του 2017 για in situ παραμονή αρχαιοτήτων. Δηλαδή δίνουμε το 92% των αρχαιοτήτων πάλι στο χώρο, τα επαναφέρουμε πίσω και προσθέτουμε και αρχαιότητες που θα βρεθούν στη βόρεια και τη νότια είσοδο».
Κ. Νοτοπούλου: Το έγκλημα ήταν οργανωμένο
Στο θέμα αναφέρθηκε και η βουλευτής Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ, Κατερίνα Νοτοπούλου, καταγγέλλοντας οργανωμένο έγκλημα και εξηγώντας ότι «την απόφαση του ΚΑΣ την είχε προκαταλάβει η κ. Μενδώνη μια μέρα πριν συνεδριάσει το Συμβούλιο. Έτσι λειτουργεί το κομματικό επιτελικό κράτος της ΝΔ. Δίνει εντολή ο “εθνικός μας εργολάβος” τρέχει να υλοποιήσει η κυβέρνηση της Ν.Δ.».
»Αδιαφορούν για την επιστήμη οι δήθεν “Άριστοι”. Αδιαφορούν για την ιστορία οι δήθεν “Πατριώτες”. Αδιαφορούν για την νομιμότητα οι δήθεν “Νόμος και Τάξη”. Αδιαφορούν για τις υποδομές, οι δήθεν “Ανάπτυξη”. Γνωρίζουν καλά, ότι φέρουν ακέραια την ευθύνη για τις καθυστερήσεις αφού δεν υπάρχουν μελέτες, αδειοδοτήσεις, εγκρίσεις, χρηματοδότηση για την ΜΗ ΛΥΣΗ που επέλεξαν. Όσα ψέματα και να πουν ακόμη, οι Θεσσαλονικείς το γνωρίζουν καλά αυτό. ΥΓ. Πολλά μπράβο στην κα Βελένη, την φωνή της Θεσσαλονίκης».
Θυμίζουμε τέλος ότι η πρόταση για απόσπαση και επανατοποθέτηση είχε ανακοινωθεί από τον ίδιο τον Κυριάκο Μητσοτάκη από τη βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης προκαλώντας έντονες αντιδράσεις.
1. Γεώργιος Διδασκάλου, Γενικός Γραμματέας Πολιτισμού
2. Ελένη Σβολοπούλου, Νομική Σύμβουλος του Κράτους στο ΥΠΠΟΑ
3. Πολυξένη Βελένη, Προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς
4. Αμαλία Ανδρουλιδάκη, Προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης Μουσείων και Τεχνικών Έργων
5. Αναστασία Κουμούση, Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας
6. Ολυμπία Βικάτου, Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αιτωλοακαρνανίας και Λευκάδος
7. Ελισσάβετ Τσιγαρίδα, Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πέλλας
8. Ελένη Μπάνου, Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης Αθηνών
9. Βαρβάρα Παπαδοπούλου, Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Άρτας
10. Μιχάλης Τιβέριος, Ομότιμος Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας – Ακαδημαϊκός
11. Νικόλαος Σταμπολίδης, Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης
12. Ναταλία Πούλου, Καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
13. Αικατερίνη Κυπαρίσση – Αποστολίκα, Αρχαιολόγος – επίτιμη Διευθύντρια του ΥΠΠΟΑ
14. Εμμανουήλ Κορρές, Ομότιμος Καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου
15. Βλάσιος Κουμούσης, Πολιτικός Μηχανικός – Καθηγητής Δομοστατικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου
16. Γεώργιος Πανέτσος, Καθηγητής Αρχιτεκτονικής και Αστικού Σχεδιασμού Πανεπιστημίου Πατρών
17. Θεοδώρα Γαλάνη, Αρχιτέκτονας Μηχανικός – Πολεοδόμος – Χωροτάκτης, Προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Πολεοδομίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας