Μαστίγιο, καρότο και… καπέλωμα

ΒΡΑΖΙΛΙΑ Η κυβέρνηση, παρά την άγρια καταστολή και την προώθηση μεταρρυθμίσεων, δεν έχει κάμψει τους διαδηλωτές, οι οποίοι είναι αντιμέτωποι με την προσπάθεια προσεταιρισμού τους από τη δεξιά και την αριστερή αντιπολίτευση

 Της Βίκυς Καπετανοπούλου

 Την τακτική «καρότο και μαστίγιο» εφαρμόζει η κυβέρνηση της Βραζιλίας, συνεχίζοντας από τη μία με fast track διαδικασίες την προώθηση της εξαγγελθείσης ευρείας πολιτικής μεταρρύθμισης κι από την άλλη καταστέλλοντας αλύπητα τις -«ενοχλητικές» για τις Αρχές και «ντροπιαστικές» για τη διεθνή εικόνα της χώρας- ογκώδεις πορείες διαμαρτυρίας στις πόλεις όπου διεξάγονται οι αγώνες ποδοσφαίρου του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών. Οι αφόρητες πια πιέσεις της λαϊκής βάσης για αλλαγή έχουν προκαλέσει ένα… τσουνάμι κυβερνητικών υποσχέσεων για ταχεία βελτίωση των υπηρεσιών του Δημοσίου, κοινωνική δικαιοσύνη και διαφάνεια στην ανάληψη δημόσιων έργων και τη σύναψη κρατικών συμβάσεων.

 Διαδηλώσεις και ματς

 Ωστόσο, οι εκκωφαντικές φωνές στους δρόμους δεν καταλαγιάζουν. Μαχητικές κινητοποιήσεις διοργανώθηκαν ξανά χθες στο Ρίο ντε Ζανέιρο, το Σάο Πάουλο και τη Φορταλέζα, με αφορμή τον δεύτερο ημιτελικό της διοργάνωσης μεταξύ των εθνικών ομάδων της Ισπανίας και της Ιταλίας. Μια μέρα πριν, στην τρίτη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, το Μπέλο Οριζόντε, 50.000 άνθρωποι διαδήλωσαν κοντά στο στάδιο όπου διεξήχθη ο πρώτος ημιτελικός ανάμεσα στη Βραζιλία και την Ουρουγουάη, παρόντος και του προέδρου της FIFA, Σεπ Μπλάτερ. Ισχυρές δυνάμεις της αστυνομίας έπνιξαν και πάλι με δακρυγόνα την ειρηνική πορεία και συνέλαβαν 20 άτομα με αφορμή τον πετροπόλεμο που δέχτηκαν από ομάδες κουκουλοφόρων. Στην πρωτεύουσα Μπραζίλια οι διαδηλωτές κλότσησαν συμβολικά μπάλες ποδοσφαίρου πάνω από τον αστυνομικό κλοιό, σε μικρή απόσταση από το κτίριο του Κογκρέσου.

 Η πολιτική ηγεσία, έχοντας ταραχτεί συθέμελα από τις μαζικές, καθημερινές εκδηλώσεις αγανάκτησης των πολιτών, κάνει ό,τι μπορεί για να δείξει ότι το μήνυμα ελήφθη. Επιδεικνύοντας ξανά πρωτόγνωρη βιασύνη, μέσα σε μόλις 48 ώρες η Γερουσία ενέκρινε χθες τις αλλαγές στον νόμο κατά της διαφθοράς, που περίμεναν να… ωριμάσουν στο Κογκρέσο από το 2011!

Η ελάχιστη ποινή φυλάκισης για τους καταδικασθέντες αυξήθηκε από 2 σε 4 χρόνια και η μέγιστη παρέμεινε στα 12 έτη. Οι ένοχοι δεν θα έχουν πια δικαίωμα αμνηστίας ή αποφυλάκισης με εγγύηση, καθώς η διαφθορά θα θεωρείται πλέον επίσημα «ειδεχθές έγκλημα». Απομένει τώρα η έγκριση από το έτερο νομοθετικό σώμα, τη Βουλή, και η υπογραφή της προέδρου, Ντίλμα Ρούσεφ. Εκτός από ουσιαστικό, η απόφαση αυτή έχει και ιδιαίτερο συμβολικό χαρακτήρα: η περσινή καταδίκη δεκάδων πολιτικών -ανάμεσά τους και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του κυβερνώντος κόμματος των Εργατών- στο πλαίσιο της κάθαρσης του διαβόητου σκανδάλου Μενσαλάο (για διασπάθιση δημόσιου χρήματος, μίζες και πολιτικές εξυπηρετήσεις) δεν οδήγησε τελικά τους ενόχους πίσω από τα σίδερα της φυλακής, προκαλώντας λαϊκή κατακραυγή.

Την ίδια τύχη δεν είχε, όμως, και η αιφνίδια πρόταση της Ρούσεφ για συγκρότηση αναθεωρητικής Βουλής, η οποία θα δρομολογούσε την τροποποίηση του Συντάγματος και την προώθηση του πακέτου των μεταρρυθμίσεων που εξήγγειλε. Το σχέδιο άντεξε μόλις 24 ώρες και αποσύρθηκε άρον άρον από το τραπέζι, δεχόμενο σφοδρές επικρίσεις όχι μόνον από δικαστικούς και νομικούς κύκλους, αλλά κι από στελέχη τόσο της συμπολίτευσης όσο και της αντιπολίτευσης, που το χαρακτήρισαν αντισυνταγματικό γιατί παρακάμπτει το Κογκρέσο.

Το κυβερνών κόμμα και οι κυβερνητικοί του εταίροι συζητούν τώρα τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος που θα θέτει απευθείας στους πολίτες συγκεκριμένα ερωτήματα για την έγκριση ή απόρριψη των πολυαναμενόμενων μεταρρυθμίσεων, με απώτερο στόχο να τεθούν σε εφαρμογή πριν από τις προεδρικές εκλογές του 2014.

Φόροι για φιλολαϊκά μέτρα

Μέλη του κόμματος των Εργατών πρότειναν επίσης την επιβολή φόρου μεγάλης περιουσίας για τη χρηματοδότηση φιλολαϊκών μέτρων και τη θέσπιση ενός δικαιότερου φορολογικού συστήματος. Αντίστοιχα σχέδια στο παρελθόν είχαν μείνει στα χαρτιά χωρίς να ποτέ να μετουσιωθούν σε νόμο, σκοντάφτοντας στις αντιρρήσεις όχι μόνο του κεντροδεξιού πρώην προέδρου Φερνάντο Καρντόζο, αλλά και του κεντροαριστερού Λούλα ντα Σίλβα.

Μέσα σ’ αυτή την εξαιρετικά ευαίσθητη πολιτική συγκυρία, ο ανταποκριτής της «Guardian» στο Ρίο ντε Ζανέιρο μεταδίδει ότι αριστερές οργανώσεις που πρωτοστάτησαν στις διαδηλώσεις εγείρουν υποψίες για προσπάθεια «καπελώματος» των υπερκομματικών κινητοποιήσεων από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, με στόχο να πλήξουν τη Ρούσεφ και να αποκομίσουν προεκλογικά οφέλη. Φήμες που διαδίδονται μέσω μπλογκ και διαδικτυακών ομάδων συζήτησης κάνουν λόγο για προβοκάτορες της αστυνομίας που πυροδοτούν την βία και στρώνουν το έδαφος ακόμα και για πραξικόπημα, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν ώς σήμερα χειροπιαστές αποδείξεις γι’ αυτά τα σενάρια.

Το τελευταίο διάστημα έχουν αρχίσει να γίνονται πιο εμφανείς οι ιδεολογικές αποκλίσεις στα πολυποίκιλα αιτήματα των διαδηλωτών, ενώ διοργανώνονται και ξεχωριστές, αλλά περιορισμένες προς το παρόν συγκεντρώσεις. Με κείμενα στο Ιντερνετ, οργανώσεις που πρόσκεινται στη Δεξιά συνηγορούν υπέρ της επιστροφής στον μιλιταρισμό, ενώ μεμονωμένες ομάδες έκαψαν σημαίες του κόμματος των Εργατών στο Σάο Πάουλο την περασμένη εβδομάδα. Ταυτόχρονα, το κίνημα «Δωρεάν Εισιτήριο» (Passe Libre) κάνει έκκληση στην κυβέρνηση για άμεση αποστρατιωτικοποίηση των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας, που χρησιμοποιούν αδιακρίτως πλαστικές σφαίρες και χημικά κατά των διαμαρτυρόμενων πολιτών.