Καρυάτιδα στον… οδοντογιατρό

Σαν να πήγε η Καρυάτιδα στον… οδοντογιατρό. Ή, μάλλον, σαν να μετέφερε ο… οδοντογιατρός ολόκληρο τον εξοπλισμό του στο Μουσείο της Ακρόπολης για να περιποιηθεί τις Καρυάτιδες. Τουλάχιστον τη μία, τον καθαρισμό μέρους της οποίας παρακολούθησε το κοινό, σε μια ανοιχτή δράση, την Παρασκευή το βράδυ. Οταν λέμε «καθαρισμό» τι εννοούμε; Την απομάκρυνση του μαύρου στρώματος, της «μαυρίλας», που σκεπάζει το γλυπτό, με καινοτόμο σύστημα λέιζερ που λειτουργεί σε δύο μήκη κύματος: υπέρυθρες και υπεριώδεις ακτίνες, για να αποφεύγεται ο διχρωματισμός που θα ήταν αποτέλεσμα των κοινών λέιζερ. Ηδη μία από τις Καρυάτιδες, η πιο «τραυματισμένη», έχει «καθαριστεί» με αυτό το σύστημα. Οχι όμως εντελώς, αφού πάντοτε οι ειδικοί αφήνουν κάποιον ρύπο, για ιστορικούς λόγους.

Η συγκεκριμένη Παρασκευή είχε κι ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: ήταν η πρώτη που το Μουσείο της Ακρόπολης παραμένει ανοιχτό έως τις 10 το βράδυ, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στους επισκέπτες να περιηγηθούν στους εκθεσιακούς του χώρους, με θέα τη φωτισμένη Ακρόπολη. «Είναι κάτι ασυνήθιστο. Τα μουσεία έχουν μια ιδιαίτερη γοητεία τη νύχτα, που όμως το κοινό δεν έχει την ευκαιρία να τη διαπιστώσει… Το Μουσείο της Ακρόπολης δεν είναι ένα εσωστρεφές Μουσείο… Είναι διαφανές… Εχει θέα στην Ακρόπολη», ανέφερε ο πρόεδρός του, καθηγητής Δημήτριος Παντερμαλής.

Απόδειξη ότι, αν και μετά τις οκτώ, οι αίθουσες του Μουσείου ήταν γεμάτες με επισκέπτες. Για πολλούς «βολεύει η μέρα και η ώρα», ενώ υπήρξαν κι αυτοί που συνδύασαν την επίσκεψη με δείπνο στο εστιατόριο. Για κάποιους άλλους το δέλεαρ ήταν ο καθαρισμός των Καρυάτιδων γιατί… «πότε θα ξαναδούμε κάτι τέτοιο;»

H διαδικασία

Οι τελευταίοι παρακολούθησαν με ενδιαφέρον το γεγονός σε? απευθείας μετάδοση από ειδική τηλεόραση κι ύστερα έκαναν ερωτήσεις στον ειδικευμένο συντηρητή, Κώστα Βασιλειάδη, ο οποίος παρουσίασε τη διαδικασία στο κοινό. Η τελευταία εντάσσεται στην εφαρμογή του προγράμματος συντήρησης και αποκατάστασης για τις Καρυάτιδες του Ερεχθείου που γίνεται σε συνεργασία με το «Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας» (ΙΤΕ).

Για πρώτη φορά γίνονται συστηματικές επεμβάσεις στα συγκεκριμένα γλυπτά από το 1979 που κατέβηκαν από το μνημείο.

Το Μουσείο επέλεξε να μην απομακρύνει τις Καρυάτιδες από τις αίθουσές του και να μην υποβάλει τα γλυπτά στην περιπέτεια μιας επιπλέον μεταφοράς, ενώ ταυτόχρονα έφερε τους επισκέπτες σε «άμεση επαφή με διαδικασίες που έως τώρα γίνονταν σε απροσπέλαστα εργαστήρια συντήρησης».

Πάνω σε μια πλατφόρμα που ανεβοκατέβαινε κι αγκάλιαζε το γλυπτό βρίσκονταν τα μηχανήματα περικυκλωμένα από κουρτίνες, λευκές απέξω μαύρες εσωτερικά, με ειδικές προδιαγραφές για να μην επιτρέπουν στο λέιζερ να βγει εκτός περιορισμένου χώρου.

Οι δύο συντηρήτριες, με ειδικές μάσκες στα μάτια και με μεγεθυντικό φακό, είχαν κατανείμει την εργασία – η μία με μία μπατονέτα βρέχει το επίμαχο σημείο της επιφάνειας της Κόρης με διάλυμα νερού κι ανθρακικό ασβεστίου (κάνει τις επιφάνειες πιο σκούρες, ενώ το ανθρακικό ασβέστιο γεμίζει τα κενά στο κρυσταλλικό πλέγμα του μαρμάρου) κι η άλλη χρησιμοποιώντας το λέιζερ, μια μπλε φωτεινή δέσμη που πέφτει κάθετα στην επιφάνεια του γλυπτού, καθαρίζει σιγά σιγά τη «σκούρα» επιφάνεια.

Ενας σωλήνας ρουφάει ό,τι περιττό υπάρχει στον αέρα. Για κάθε αύλακα αλλάζει η φορά του αρμού και η θέση του χειριστή.

Τέσσερις μήνες

Τρεις έως τέσσερις μήνες θα χρειαστούν οι συντηρητές για τον καθαρισμό της μίας Κόρης, ο κάθε χειριστής δουλεύει ένα δίωρο («μετά η κόπωση είναι μεγάλη»), ενώ τα τμήματα του μηχανήματος, που δεν πωλείται στο εμπόριο, κοστίζουν 50.000-60.000 ευρώ (το κόστος του στο εμπόριο θα ήταν πολύ μεγαλύτερο). Και για μην ξεχνιόμαστε: το Βρετανικό Μουσείο έχει ήδη στείλει ειδικούς για να «δουν την τεχνολογία που χρησιμοποιούμε», εξήγησε ο καθηγητής Κώστας Φωτάκης, Διευθυντής του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ (ΙΗΔΛ) του ΙΤΕ.

Από ρύπους

Το πρόγραμμα καθαρισμού των Καρυάτιδων περιλαμβάνει τον καθαρισμό από τους ατμοσφαιρικούς ρύπους με χρήση τεχνολογίας λέιζερ, την απομάκρυνση των φθοροποιών παραγόντων, τη στερέωση των επισφαλών περιοχών του μαρμάρου, τη δομική αποκατάσταση και την τεκμηρίωση της διατήρησης των γλυπτών.

Πηγή: www.ethnos.gr