Η ιστορία του πρωταπριλιάτικου ψέματος

Ενώ όλη η Ευρώπη γιόρταζε την πρωτοχρονιά την 1η Ιανουαρίου, οι Γάλλοι, ήταν οι μοναδικοί που τη γιόρταζαν την 1η του Απρίλη. Όταν το 1564 ο βασιλιάς Κάρολος καθιερώσε την 1η Ιανουαρίου ως Πρωτοχρονιά, συνάντησε έντονες αντιδράσεις από ένθερμους οπαδούς του εθίμου, οι οποίοι επέμεναν πως έπρεπε να γιορτάζουν σαν Πρωτοχρονιά την πρωταπριλιά. Όσοι Γάλλοι δέχτηκαν την αλλαγή, πείραζαν τους “παραδοσιακούς” με κάλπικα πρωτοχρονιάτικα δώρα και πιπεράτα ψέματα.

Οι Κέλτες ονόμαζαν το πρωταπριλιάτικο ψέμα “ψάρι του Απρίλη” λόγω του ψαρέματος που ξεκινούσε την πρώτη Απριλίου. Όμως συχνά η φτωχή ψαριά τους διέψευδε και γύριζαν στα σπίτια τους μ’ άδεια τα χέρια. Μη μπορώντας να αντέξουν τη ντροπή, οι ψάραδες έλεγαν διάφορα ψέματα σχετικά με τα ψάρια που είχαν πιάσει. Υποστήριζαν ακόμη πως θαλάσσια τέρατα τους καταδίωκαν για να φάνε τα ψάρια τους ακόμα και τους ίδιους!

Υπάρχουν όμως και εκείνοι που πιστεύουν, ότι η πρωταπριλιά έχει ρίζες στη Ρωμαϊκή εποχή και πιο συγκεκριμένα στη γιορτή της “Kοροϊδίας και του Ξεγελάσματος” της ρωμαϊκής Θεάς “Bένους Aπρίλις”. Η “Αφροδίτη του Απριλίου”, έδινε το έναυσμα για απελευθέρωση του πνεύματος ταυτόχρονα με την οργιώδη απελευθέρωση της φύσης.

Γρουσούζης και μακαρίτης

Στην Ελλάδα, κάθε χρόνο τέτοια μέρα, λέμε αθώα ψέματα με σκοπό να ξεγελάσουμε το “θύμα” μας. Σε κάποιες περιοχές θεωρούν ότι όποιος καταφέρει να ξεγελάσει τον άλλο, θα έχει την τύχη με το μέρος του όλη την υπόλοιπη χρονιά, ενώ σε κάποιες άλλες πιστεύουν ότι ο «θύτης» θα έχει καλή σοδειά. Όσο για το “θύμα”, πιστεύεται ότι θα έχει γρουσουζιά τον υπόλοιπο χρόνο και αν είναι παντρεμένος, μάλλον θα χήρεψει γρήγορα.

Στη Θράκη το βρόχινο νερό της πρωταπριλιάς θεωρείται θεραπευτικό και γι’ αυτό το δίνουν στους αρρώστους. Στην Κομοτηνή, λένε πως την πρωταπριλιά καλό είναι να γελάς, “για να γίνουν τα κουκούλια τους”. Αυτό βέβαια ίσχυε όταν στην περιοχή ήκμαζε η σηροτροφία (εκτροφή μεταξοσκωλήκων). Στην Άνδρο λένε ψέματα την 1η του Μάρτη κι όχι την Πρωταπριλιά.

Τα “μιντιακά” πρωταπριλιάτικα ψέματα

Από τις αρχές του 20ου αιώνα, οι εφημερίδες ξεκίνησαν να γράφουν πρωταπριλιάτικα ψέματα. Στη συνέχεια, ραδιόφωνα και ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης συνέχισαν την παράδοση.

Μέσα μαζικής ενημέρωσης και κοινό είναι συνήθως πολύ επιφυλακτικά με τις ειδήσεις που δημοσιεύονται την 1η του Απρίλη. Όμως κάποια ψέματα διαδόθηκαν γρήγορα και άφησαν εποχή..

Το 1957, ο παρουσιαστής ειδήσεων του BBC Ρίτσαρντ Ντίμπλεμπι παρουσίασε οπτικοποιημένο ρεπορτάζ για την ανοιξιάτική συγκομιδή σπαγγέτι στην Ιταλία και γίνεται πιστευτός!

Το 1993, αρθρο στη βρετανική εφημερίδα Independent ανέφερε την ανακάλυψη του χωριού του Aστερίξ από επιστήμονες των Πανεπιστημίων της Οξφόρδης και της Βρέστης. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι ανασκαφές έφεραν στο φως νομίσματα, στα οποία απεικονίζονταν αγριογούρουνα, ενώ δεν υπήρχε ίχνος ρωμαϊκής εισβολής!

Το 1995, το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε ότι κατά τις ανασκαφές του μετρό βρέθηκε ο τάφος του Σωκράτη. Το υπουργείο έδωσε, μάλιστα, λεπτομέρειες, ενώ σημείωνε ότι βρέθηκαν επίσης ο χιτώνας του, αλλά και ίχνη από κόνιο. Η είδηση έκανε το γύρο του κόσμου μέσω των ξένων ειδησεογραφικών πρακτορείων. Στην παγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, πρώτο έπεσε το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, που λίγες ώρες μετά έσπευσε να ανακαλέσει.

Το 2008, το BBC παρουσίασε βίντεο με μία μοναδική ανακάλυψη. Πιγκουίνοι της Ανταρκτικής μετατρέπονται σε αποδημητικά πουλιά, πετώντας μίλια μακριά. Σύμφωνα με τον παρουσιαστή, Τέρι Τζόουνς, προορισμός τους είναι τα τροπικά δάση της Αμερικής

Τα πρωταπριλιάτικα ψεύτικα δημοσιεύματα σε εφημερίδες και διαδίκτυο